Psychologia w rekreacji i turystyce

Spis treści

WPROWADZENIE 7
I. POJĘCIE I DZIAŁY PSYCHOLOGII JAKO NAUKI - PSYCHOLOGIA W REKREACJI I TURYSTYCE 8
1. Przedmiot i kierunki współczesnej psychologii 8
2. Pojęcie psychologii jako nauki 11
2.1. Neuropsychiczne podstawy zachowania człowieka 12
3. Działy współczesnej psychologii 35
4. Teoria czynności - sytuacji a aktywność rekreacyjno-turystyczna 37
5. Przedmiot psychologii stosowanej na użytek rekreacji i turystyki 40
6. Psychospołeczne aspekty powiązań między pracą a rekreacją i turystyką 41
7. Wybrane psychologiczne uwarunkowania sukcesu zawodowego w rekreacji i turystyce 51

II. PERCEPCJA I ORIENTACJA W OTOCZENIU JAKO PRZEJAWY ZACHOWANIA 54
1. Procesy zapewniające elementarną orientację w otoczeniu 55
1.1. Odbiór i różnicowanie bodźców 55
1.2. Spostrzeganie wzrokowe 57
1.3. Wrażliwość mięśniowo-ruchowa 60
2. Procesy i operacje myślowe 60
3. Procesy pamięciowe - uczenie się czynności ruchowych 63
3.1. Kształtowanie nawyków ruchowych w aktywności rekreacyjno-turystycznej i sportowej 65

III. ZAGADNIENIE OSOBOWOŚCI 71
1. Ogólne koncepcje pojmowania osobowości 71
2. Wybrane teorie osobowości 75
3. Rozwój osobowości 78
4. Jak zdefiniować osobowość 80

IV. PSYCHOLOGICZNE RÓŻNICE INDYWIDUALNE A PRACA I WYPOCZYNEK 84
1. Zagadnienie zdolności i uzdolnień 84
2. Problematyka temperamentu 88
2.1. Typologia temperamentu według J.P. Pawłowa 88
2.2. Koncepcja temperamentu według J. Strelaua 91
3. Problematyka zainteresowań 94
4. Samoocena i jej znaczenie w zachowaniu człowieka 97
4.1. Pojęcie i struktura samooceny 97
4.2. Kształtowanie się samooceny a zachowanie 100
5. Znaczenie różnic indywidualnych w procesie pracy i wypoczynku 102

V. POTRZEBY I ICH ZASPOKAJANIE W PRACY I WYPOCZYNKU 106
1. Pojęcie, klasyfikacja oraz cechy ogólne potrzeb 106
2. Koncepcja potrzeb według A.H. Maslowa 108
3. Znaczenie potrzeb w pracy i wypoczynku 111
3.1. Praca a zaspokajanie potrzeb 112
3.2. Znaczenie wypoczynku dla osiągania równowagi psychicznej człowieka 115

VI. PROCESY MOTYWACYJNE A AKTYWNOŚĆ REKREACYJNO-TURYSTYCZNA 117
1. Pojęcie procesu motywacyjnego i motywu 117
2. Źródła, kierunek i siła motywacji 118
3. Motywacja wewnętrzna i zewnętrzna 120
4. Natężenie motywacji a sprawność działania 122
5. Motywy aktywności rekreacyjno-turystycznej 124

VII. REKREACJA I TURYSTYKA JAKO SPOSÓB PRZECIWDZIAŁANIA STRESOM - EMOCJE I STRES 127
1. Pojęcie i cechy emocji 127
2. Charakterystyka fizjologiczna i zewnętrzny wyraz emocji 128
3. Stany emocjonalne jako czynnik przystosowawczy lub zakłócający 130
4. Problematyka stresu 133
4.1. Pojęcie i przyczyny (źródła) stresu 133
4.1.1. Fizyczne czynniki stresu 134
4.1.2. Chronobiologiczne czynniki stresu 136
4.1.3. Psychologiczne czynniki stresu 137
4.1.3.1. Zakłócenia jako źródło stresu 137
4.1.3.2. Zagrożenia jako źródło stresu 138
4.1.3.3. Przeciążenia jako źródło stresu 139
4.1.3.4. Deprywacja jako źródło stresu 140
4.1.4. Socjologiczne czynniki stresu 141
4.2. Jak radzić sobie ze stresem 142
 4.3. Odporność na stres 144
4.3.1. Temperament jako wyznacznik odporności na stres 144
4.3.2. Odporność na stres jako nabyta umiejętność radzenia sobie ze stresem 146
4.3.2.1. Trening fizyczny jako forma nabywania odporności na stres 146
4.3.2.2. "Spartańskie wychowanie" jako forma nabywania odporności na stres 147
4.3.2.3. Trening relaksacyjny jako forma nabywania odporności na stres 148
4.3.2.4. Aktywność rekreacyjna i turystyczna jako sposób przeciwdziałania stresom oraz zmęczeniu pracą zawodową i życiem codziennym 149

VIII. ZMĘCZENIE PRACĄ A WYPOCZYNEK 155
l. Zmęczenie, znużenie, przemęczenie i wyczerpanie 155
2. Monotonia i automatyzacja 159
3. Wypadki przy pracy 161
4. Psychologiczna analiza procesu pracy a wypoczynek 162
4.1. Metody analizy pracy 164
4.2. Rola i cechy organizatora rekreacji i turystyki w zakładzie pracy 166
4.3. Wypoczynek a efektywność pracy, charakter pracy a formy wypoczynku 170
5. Przeciwdziałanie zmęczeniu a wypoczynek 173

IX. PSYCHOFIZJOLOGICZNE SKUTKI RUCHOWEJ AKTYWNOŚCI REKREACYJNO-TURYSTYCZNEJ 178
1. Wybrane fizjologiczne aspekty w aktywności ruchowej 178
2. Znaczenie aktywności ruchowej dla zdrowia 181
3. Kwestionariusz oceny sprawności psychofizycznej 184

X. POSTAWY I ICH KSZTAŁTOWANIE W REKREACJI I TURYSTYCE 193
1. Charakterystyka pojęcia postawy - komponenty postawy 194
2. Cechy postaw w dziedzinie rekreacji i turystyki 197
3. Rodzaje postaw i ich przejawy w aktywności rekreacyjno-turystycznej 199
4. Zmiany i kształtowanie postaw w rekreacji i turystyce 200
5. Skale do badania postaw w rekreacji i turystyce 203
6. Kształtowanie postaw prozdrowotnych i rekreacyjno-turystycznych w szkole 205
7. Dodatkowe czynniki warunkujące rodzaj postawy wobec rekreacji i turystyki 208

XI. WYBRANE ZAGADNIENIA SPOŁECZNEJ PSYCHOLOGII REKREACJI I TURYSTYKI 211
1. Społeczne reguły zachowania jednostki podejmującej aktywność rekreacyjno-turystyczną 212
2. Zagadnienie komunikacji niewerbalnej w aktywności rekreacyjno-turystycznej 214
3. Możliwości zastosowania gier społecznych w rekreacji i turystyce 222
4. O sztuce porozumiewania się 224
4.1. O czym należałoby wiedzieć prowadząc rozmowę 225
4.2. Jak rozpocząć i kontynuować rozmowę 228
4.3. Prowadzenie wywiadu selekcyjnego 229
4.4. Psychologiczne podstawy negocjacji 232
4.4.1. Określenie procesu negocjacji 232
4.4.2. Sytuacja negocjacyjna 234
4.4.3. Schemat prowadzenia negocjacji 235
4.4.4. Czas i miejsce negocjacji 237
4.4.5. Mediatorzy w negocjacjach 238
4.4.6. Formalne i nieformalne podłoże negocjacji 238
4.4.7. Wpływ postaw i nastawień partnerów na przebieg negocjacji 239
4.4.8. Style prowadzenia negocjacji 240
4.5. Obserwacja zachowania się rozmówcy 244
5. Psychospołeczne uwarunkowania czasu wolnego dzieci i młodzieży 247
6. Psychologiczne aspekty czasu wolnego ludzi starszych wiekiem 249

XII. BARIERY I UTRUDNIENIA W PODEJMOWANIU AKTYWNOŚCI REKREACYJNO-TURYSTYCZNEJ 251
1. Wiedza o psychospołecznych problemach rekreacji i turystyki - wybrane aspekty 252
2. Przeżyte koncepcje systemowo-społeczne odnoszące się do aktywności rekreacyjnej i turystycznej 253
3. Bariery bezpośredniego zasięgu w uprawianiu rekreacji i turystyki 254
4. Pozaindywidualne, zewnętrzne utrudnienia w podejmowaniu aktywności rekreacyjnej i turystycznej 256
5. Indywidualne, wewnętrzne utrudnienia w aktywności rekreacyjnej i turystycznej 256
6. Sposoby usuwania barier utrudniających aktywność rekreacyjno-turystyczną 260

PIŚMIENNICTWO 262