Fani futbolowi. Historyczno-społeczne studium zjawiska kibicowania

Spis treści

Wstęp 9
I. Fenomen brutalnych widowisk "sportowych". Rys historyczny 17
1. Antyczna Grecja 17
2. Starożytny Rzym  21
3. Średniowieczna Europa 29
4. Nastanie ery piłki nożnej 34
II. Czym jest widowisko sportowe i na czym polega jego fenomen 42
1. Specyfika widowiska sportowego 42
2. Widowisko sportowe a spektakl teatralny 43
3. Biologia, etologia, psychologia 47
4. Psychologia tłumu  51
5. Widowisko sportowe jako multimedialny spektakl 55
6. Meksykańska fala 56
7. Muzyka i śpiew na stadionach  57
III. Medyczne aspekty kibicowania  65  
1. Oglądanie meczów piłkarskich a zawały serca 65
2. Niebezpieczne uderzanie głową piłki 67
3. Śmiertelne emocje  68
4. Fizjologia kibica - testosteron 69
IV. Kobiety na boiskach i trybunach sportowych 71
1. Kobiety jako uczestniczki zawodów sportowych: sportsmenki 71
2. "Paszport płci kobiety" 73
3. Medale olimpijskie kobiet 74
4. Kobiety jako sędziowie sportowi 75
5. Kobiety jako obserwatorki widowisk sportowych: kibicki 76
V. Kibice i pseudokibice. Próby definicji 81
1. Różnice językowe  81
2. Kibice 86
3. Pseudokibice 92
VI. Psychospołeczne aspekty zjawiska kibicowania 98
1. Społeczny wizerunek sportu 98
2. Sport jako epopeja i mitologia 102
3. Kult bohaterów - idoli 104
4. Chuligaństwo stadionowe 107
5. Chuligani, "kibole", "szalikowcy", "wandale" 110
6. Świat "szalikowców 114
VII. "Liga chuliganów". Systemy przyjaźni i wrogości 121
1. "Liga chuliganów" 121
2. Systemy przyjaźni i wrogości: "sztama", "układ", "kosa" 124
3. Chuligańskie akcesoria: "narzędzia", "sprzęt" 126
4. Radykalne formy chuligaństwa stadionowego  128
5. Skinheadzi jako prototyp agresywnych pseudokibiców 129
6. Bojówki chuligańskie 133
7. Kibicowski potlacz 137
VIII. Pozastadionowi chuligani futbolowi. "Ustawki" 140
1. Chuligańska "elita" 140
2. "Ustawki" - chuligańskiej turnieje 142.
3. Trybalizm 144
4. "Zdrada" i "żałoba" 146
5. Zdobywanie przez chuliganów futbolowych przestrzeni miejskiej 149
6. Pięćdziesiąta rocznica wybuchu rewolucji na Węgrzech a kwestia chuligaństwa futbolowego 151
7. Integralizm i separytyzm chuliganów futbolowych 152
IX. Piłka nożna i religia 157
1. Śmierć Jana Pawła II i czasowe zjednoczenie chuliganów futbolowych 157
2. Ponadreligijny ruch futbolowy 160
3. Procesja religijna czy transmisja meczu? 164
4. "Wojny" futbolowo-religijne 166
X. Lokalne konteksty kibicowania. Antysemityzm, faszyzm, komunizm, nazizm, szowinizm  171
1. Kraje byłego ZSRR i byłej Jugosławii 172
2. Ameryka Południowa 176
3. Futbolowe wojny 177
4. Bożyszcza tłumów: Maradona, Pele, Ronaldinho 181
5. Niemcy 185
6. Włochy 189
7. Polska  196
XI. Media i sport. Prasa - radio - telewizja - Internet 205
1. Media w służbie widowiska sportowego 205
2. Rola sprawozdawców sportowych 209
3. Wspomaganie techniczne piłkarskich sędziów 214
4. Dziennikarze sportowi jako "korespondenci wojenni" 217
5. Chuligani futbolowi i skinheadzi jako "wojownicy" 221
6. Sport jako substytut wojny 224
7. Zaistnieć w TV za wszelką cenę 229
XII. "Związki zawodowe" kibiców. Casus poznańskiej "Wiary Lecha" 232
1. Kluby kibica jako "związki zawodowe" 232
2. Bojkot sponsora 236
3. Oprawa stadionowa - "ultrasi" 240
4. Happeningi kibiców 245
5. Obrady "okrągłego stołu" 247
XIII. Pozytywne sposoby wywierania wpływu przez kibiców. Lokalny patriotyzm  248
1. Akcje społeczne z udziałem kibiców piłkarskich 248
2. Polscy kibice na Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej w 2006 roku 254
XIV. Negatywne sposoby wywierania wpływu przez pseudokibiców 258
1. Chuligańskie sposoby "lobowania" 258
2. Rasizm i szowinizm na polskich stadionach 268
3. Próby przeciwstawiania się chuligańskiemu "lobby" 269
XV. Policja jako przeciwnik chuliganów futbolowych 274
1. Chuligani futbolowi jako "zło konieczne" 274
2. Metody działania policji w innych krajach 278
3. Belgia i Holandia 278
4. Francja 282
5. Anglia 283
6. Włochy 288
7. Policja w Polsce 290
8. Policja konna, drużyny z psami 293
9. Straż Graniczna i Straż Ochrony Kolei 294
10. Międzynarodowe manewry policji 295
11. Chuligańskie wojny z policjantami 296
12. Chuligani - gangsterzy 300
XVI. Koszty zabezpieczania imprez masowych 302
1. Koszty zapewnienia bezpieczeństwa podczas imprez sportowych 302
2. Imprezy masowe. Studium bezradności 305
3. Skuteczne sposoby działania w walce z chuligaństwem stadionowym 311
4. Sądy 24-godzinne 312
Zakończenie, czyli jak zaspokoić pragnienia futbolowego "konsumenta" 315
Podręczny słownik kibicowskich terminów 319
Bibliografia 322
Summary 341